X JUBILEUSZOWY ZJAZD KASZTELAŃSKI TORUŃ 09 – 11 wrzesień 2016r. KOMUNIKAT ORGANIZACYJNY Nr 3
Witamy w trzecim komunikacie zjazdowym !
Na początek ważna informacja - Naszą imprezę PATRONATEM HONOROWYM objęli : Pan Piotr CAŁBECKI - Marszałek Województwa Kujawsko – Pomorskiego
Pan Michał ZALESKI - Prezydent Miasta Torunia
Na liście zakwaterowań robi się powoli gęsto ;-))))))) Swój udział z zjeździe potwierdzili, łącznie z rezerwacją noclegów : Edi ES2TT+2 ; SQ5GLB; SP6TRX + XYL; SP2LQP; SP2ALT; SP2IU; SP9RTZ + XYL; SQ8JCB + XYL + 2 YL; SQ2LKO + SQ2LKM; SP4TKO + SP4YLA; SQ8MXS + XYL plus kilka następnych w drodze ;-))) W tym komunikacie zgodnie z zapowiedzią druga część toruńskich fortyfikacji – tym razem położone w lewobrzeżnej części Torunia.
Lp. |
Woj. |
Oznacz. |
Obiekt |
WCA |
Gmina
|
Typ |
11 |
P |
TFP11 |
Toruń |
2198 |
TM01 |
FORT X - BATERIA NADBRZEŻNA |
12 |
P |
TFP12 |
Toruń |
2199
|
TM01 |
FORT XI - STEFAN BATORY |
13 |
P |
TFP13 |
Toruń |
2200 |
TM01 |
FORT XII - WŁADYSŁAW JAGIEŁŁO |
14 |
P |
TFP14 |
Toruń |
2201
|
TM01 |
FORT XIII - KAROL KNIAZIEWICZ |
15 |
P |
TFP15 |
Toruń |
2202
|
TM01 |
FORT XIV - JÓZEF BEM |
16 |
P |
TFP16 |
Toruń |
2203
|
TM01 |
FORT XV - HENRYK DĄBROWSKI |
17 |
P |
TFP17 |
Toruń |
2204
|
TM01 |
PRZYCZÓŁEK MOSTOWY |
18 |
P |
TFP18 |
Toruń |
2205 |
TM01 |
FORT KOLEJOWY - FORT XVI |
19 |
P
|
TFP55 |
Toruń |
2242 |
TM01 |
BLOKHAUZY MOSTU KOLEJOWEGO |
TFP11 - WCA 2198 - FORT X – bateria nadbrzeżna. Nazwa pierwotna – niemiecka / polska: Fort Batterie Grünthalmühle /Fort X "Bateria Nadbrzeżna" Okres budowy – 1889 - 1892 Opis – fort pośredni – bateria artylerii 120 mm Fort pośredni - wzniesiony w latach 1889-92 w celu kontroli doliny Wisły, linii kolejowej do Bydgoszczy i Solca Kujawskiego. Jest to ziemna bateria z sześcioma stanowiskami artyleryjskimi dla dział kalibru 120mm z ceglanym dziesięciokomorowym schronem dla 80-osobowej załogi oraz wałem ziemnym. Baterię częściowo otacza wodna fosa. Jedyny fort pozbawiony stanowisk obserwacyjnych piechoty. Posiada 4 magazyny. Dojazd bardzo dobry – ulica Przy Grobli 39. Można wjechać na teren pomiędzy fort i fosę. Dobre warunki do rozwieszenia anten – duże, wysokie drzewa.
TFP12 - WCA 2199 - FORT XI - STEFAN BATORY Nazwa pierwotna – niemiecka / polska: Fort V "Grosser Kurfürst" / Fort XI "Stefan Batory" Okres budowy – 1877 - 1884 Opis – standardowy fort artyleryjski.
Fort artyleryjski główny - zbudowany w latach 1877-84 z betonu i cegły na planie pięciokąta, miał stanowić umocniony punkt oporu na lewobrzeżnej linii obrony, ogień z jego 20 dział sięgał do Cierpic i Gniewkowa. Otoczony suchą fosą oraz obwałowaniami ziemnymi i dobrze zamaskowany w terenie. Warowni miała bronić załoga złożona z 650 artylerzystów i jednego batalionu piechoty. Modernizowany w 1894 i 1911r. Wyjeżdżając z Torunia, załoga niemiecka zabrała ze sobą całość mechanicznego wyposażenia i zniszczyła kable telefoniczne i telegraficzne. Do 1922r. stał pusty, następnie przejęło go Wojsko Polskie. W czasie IIWŚ w forcie przetrzymywano jeńców brytyjskich Stalagu XX A. W 1960 rozebrano część oskarpowań fortu oraz zabudowano fosę. Obecne fort użytkuje prywatny właściciel. Bateria AB IV - doświadczalna bateria armaty 100 mm, wybudowano w latach 1895–9, udostępniane do zwiedzania. W oparciu o baterię powstał Skansen Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń, Bateria półpancerna SLB - wybudowana w latach 1895–9, udostępniane do zwiedzania Schron piechoty I-20 - jedyny w Toruniu trzykomorowy schron piechoty Schron piechoty I-21 - "wzór 1988", model bez latryny. Obecnie siedziba "Fundacja Historii Polskiej Broni Pancernej" będąca twórcą miedzy innymi dwóch czołgów FT-17 z filmu "1920". Schron piechoty I-22 Schron artyleryjski A-15 - nietypowy, bo zbudowany na planie schronu piechoty wz. 1888. Stanowił zabezpieczenie załóg pobliskich baterii ziemnych, wzniesionych na terenie dzisiejszego cmentarza. Bardzo dobry, czytelny dojazd: Fort XI - ul. Poznańska 152 Skansen Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń: Bateria doświadczalna AB IV oraz Bateria półpancerza SLB - ul. Poznańska 191-199 - skansen przy samej ulicy Poznańskiej naprzeciw cmentarza, bateria półpancerna SLB ok. 150m w głąb poligonu – ale bezpiecznie.
TFP13 - WCA 2200 - FORT XII - WŁADYSŁAW JAGIEŁŁO Nazwa pierwotna – niemiecka / polska: Fort Fort Va "Ulrich von Jungingen" / Fort XII "Władysław Jagiełło" Okres budowy – 1889 - 1893 Opis – standardowy fort piechoty.
Fort pośredni - zbudowany w latach 1890-3 (podobny do fortu VI) z cegły i betonu na planie trapezu. Miał wzmacniać południową linię obronną. Obiekt otaczała sucha fosa i wały ziemne, załogę stanowiła 1 kompania piechoty - znakomicie zamaskowany. Po zakończeniu budowy przeszedł modernizację, wzmocniono sklepienie, podwyższono wały ziemne. W 1897r. umieszczono stanowisko armaty 100mm, posiadał dwa tradytory na 4 działa. Od 1908 eksperymentalnie otoczony drutem kolczastym pod napięciem. Areną eksperymentu stał się w 1911, dokonano ćwiczebnego podminowania części murów i wysadzono je, by częściowo w roku następnym odbudować. W 1920 wojska niemieckie zniszczyły instalacje telefoniczną i telegraficzną oraz zabrały mechaniczne elementy wyposażenia. W latach 1920-2 stał pusty, następnie kwaterowano tutaj żołnierzy artylerii uczestniczących w ćwiczeniach na poligonie. W 1941 miejscem przetrzymywania jeńców radzieckich. Fort w stanie średnim, koszary, schrony, magazyny oraz stanowiska dowódcze są czytelne, Zniszczone fosy obu barków. Oba kojce przeciwskarpowe w ruinie. Obiekt dostępny i opuszczony. Schron piechoty I-23 Bateria Pancerna I - zbudowana w latach 1898-1902 jako wzmocnienie pasa obronnego na lewym brzegu Wisły. Składała się z betonowego budynku koszarowego, na którym umieszczono cztery wieże pancerne z działami kalibru 150mm - HPT 95 i punktu obserwacyjnego z pancernym stanowiskiem obserwatora PBSt. 96, połączonego z budynkiem koszarowym poterną. W dobrym stanie, zachowane wszystkie wieże pancerne, dostęp praktycznie niemożliwy ( budynek koszarowy - teren zamknięty i ochraniany, PBSt i obiekt do obejrzenia z zewnątrz).
TFP14 - WCA 2201 - FORT XIII – KAROL KNIAZIEWICZ Nazwa pierwotna – niemiecka / polska: Fort VI "Winrich von Kniprode" /Fort XIII "Karol Kniaziewicz" Okres budowy – 1880 - 1885 Opis – standardowy fort artyleryjski.
Główny fort artyleryjski - wzniesiony z betonu i cegły w latach 1882-5 na planie pięciokąta. Stary typ fortyfikacji jest widoczny w barkanowym narysie i otwartych stanowiskach artyleryjskich. Od 1894 szereg modernizacji, odporny na ogień dział kalibru 150mm. Od 1912 posiadał instalację elektryczną, mury zewnętrzne pogrubione o 1,5 metra. W 1914 zbudowano trawersy w przejściach i zamurowano większość okien, latach 1890-2 i 1898-1900 wzniesiono betonowe baterie pancerne dla dział kalibru 150mm. Całość wyposażenia wywieziona przez odchodzącą armię pruską, baterie uszkodzone. Po przejęciu przez Wojsko Polskie, od 1922 koszary piechoty i artylerii. W latach 1922-4 wyremontowany. W 1939 w forcie mieściło się stanowisko dowodzenia Armii Pomorze, co stało się przyczyną zbombardowania. W 1941 hitlerowcy umieścili w forcie jeńców polskich, następnie brytyjskich osadzonych w Stalagu XXA. Fort zachowany w dobrym stanie. Schron piechoty I-24 - obecnie (w ramach ochrony przed wandalami) zasypany. Schron piechoty I-25 - jeden z lepiej zachowanych schronów piechoty Twierdzy Toruń. Schron piechoty I-26 - jeden z dwóch schronów (drugi to I-15), wokół którego zachowały się formy ziemne punktu oporu piechoty (Infanteriestützpunkt). Na wale schronu dwa stanowiska dla przewoźnych wieżyczek pancernych kalibru 53 mm (Fahrpanzerów).
Bateria Pancerna II - zbudowana w latach 1898-1902 jako wzmocnienie pasa obronnego. Składała się z betonowego budynku koszarowego, na którym umieszczono cztery wieże pancerne z działami kalibru 150mm i punktu obserwacyjnego z pancernym stanowiskiem obserwatora PBSt.96, połączonego z budynkiem koszarowym poterną. Obecnie obiekt pozbawiony kopuł pancernych, ogólnie dostępny - systematycznie dewastowany.
TFP15 - WCA 2202 - FORT XIV – JÓZEF BEM Nazwa pierwotna – niemiecka / polska: Fort VIa "Hermann Balk" /Fort XIV "Józef Bem" Okres budowy – 1889 - 1893 Opis – standardowy fort piechoty.
Pośredni fort artyleryjski - wzniesiony w latach 1888-92 z cegły i betonu na planie pięciokąta. Część południowej linii obrony, jeden z mniejszych fortów, nie był po pierwszej fazie budowy udoskonalany. Otoczony mokrą fosą i płotem fortecznym, do IIWŚ pełnił funkcje składu amunicji. W czasie II WŚ szpital dla jeńców krajów zachodnich. Bardzo dobrze zachowany, z czytelnym wnętrzem, zachowanym mostem, placem broni i stokiem bojowym. Dookoła fortu zachowało się kilka schronów dla załogi baterii artyleryjskich oraz schronów amunicyjnych. Obecnie własnością prywatną i jest dostępny po wcześniejszym umówieniu.
TFP16 - WCA 2203 - FORT XV - HENRYK DĄBROWSKI Nazwa pierwotna – niemiecka / polska: Fort VII "Hermann von Salza" /Fort XV "Henryk Dąbrowski" Okres budowy – 1882 - 1884 Opis – standardowy fort artyleryjski. Główny fort artyleryjski dwuwałowy - wzniesiony w latach 1882-4 z betonu i cegły, starego typu o barkanowym narysie, z 12 stanowiskami artyleryjskimi bez betonowych umocnień, z rozbudowanymi umocnieniami ziemnymi. Załogę stanowiła 1 bateria artylerii i 1 batalion piechoty. W 1894 prace remontowe i uodporniono na ogień dział kalibru 150mm. W 1911 uzupełniono roślinną maskę, w 1914 zbudowano trawersy w przejściach. Po przejęciu przez Wojsko Polskie (1920-2) miejscem internowania białych Rosjan z armii Wrangla, następnie koszary piechoty i baterii przeciwlotniczej. W latach 20. przeszedł generalny remont. W latach 1920 – 21 mieściła się część Obozu Internowanych Nr 11 dla Rosjan, a w latach 1940-44 przebywali w min jeńcy francuscy ze Stalagu XXA. Od lutego 1945 roku funkcjonował tu Obóz Pracy dla ludności internowanej pochodzenia niemieckiego Obecnie użytkowany przez prywatnego właściciela. Dobry dojazd, fort zlokalizowany jest u styku ul. Podgórnej, ul. Rypińskiej i ul. Dwernickiego.
TFP17 - WCA 2204 - PRZYCZÓŁEK MOSTOWY Nazwa pierwotna – niemiecka / polska: Brückenkopf /Fort XVII Przyczółek Mostowy Okres budowy – 1815 - 1824 - 1828 Opis – standardowy fort piechoty.
Zbudowany między 1824-28 r. (najstarszy), pierwsze nasypy ziemne wykonano w 1815, rozpiętość ok. 500m, na planie połowy sześcioramiennej gwiazdy (narys poligonalny). W środku wału, na jego osi, umieszczono trójskrzydłową, trzypiętrową redutę koszarową z własną fosą, dwiema kaponierami barkowymi i potężną, wydłużoną, kaponierą czołową (osłoniętą rawelinem). Szyja zamknięta tradycyjnie murem ze strzelnicami i piętrowym blokhauzem. Po wybudowaniu w 1861 linii kolejowej na terenie fortu stanął dworzec kolejowy (Haupt Bahnhof) - dzisiejszy Toruń Główny. Ostatnia przebudowa w latach 1873-5, rozbudowa linii kolejowych wymogła zredukowanie rozmiarów budowli do takich, jakie pozostały do dziś. Obecnie na terenie fortu fabryka serków topionych, dostęp utrudniony. Można za to zwiedzać fosę z systemem zastaw regulujących poziom wody i przedpole, na którym urządzono park.
TFP18 - WCA 2205 - FORT XVI – FORT KOLEJOWY Nazwa pierwotna – niemiecka / polska: Fort VIII Eisenbahnfort /Fort XVI – Fort Kolejowy Okres budowy – 1863 - 1866 Opis – standardowy fort artyleryjski. Fort artyleryjski - po otwarciu w 1861r. linii kolejowej do Kutna i dworca Toruń-Przedmieście (dziś Toruń-Główny) przystąpiono do budowy na wschód od dworca nowego Fortu Kolejowego. Obiekt na planie 6-kąta powstał przy linii kolejowej w latach 1863-6. W 1912 r. w celu wzmocnienia dzieła dobudowano dwa stanowiska dla dział 150 i 210 mm. Obecnie Fort Kolejowy jest doszczętnie zrujnowany. Sam dworzec natomiast został wbudowany w obręb Przyczółka Mostowego.
TFP55 - WCA 2242 – BLOKHAUZY MOSTU KOLEJOWEGO Nazwa pierwotna – niemiecka / polska: brak / blokhauzy mostu kolejowego Okres budowy – 1870 - 1873 Opis – blokhauzy mostu kolejowego.
Most powstał w latach 1870-1873, jako połączenie głównych linii kolejowych pruskiego układu komunikacyjnego (Berlin-Poznań-Olsztyn-Wystruć w Prusach Wschodnich). Obok funkcji komunikacyjnej, pod koniec XIX w. pełnił on ważną rolę w systemie fortyfikacji Dolnej Wisły. Nad głównym nurtem rzeki zbudowano pięć dużych przęseł, a nad tzw. Starą Wisłą i Kępą Bazarową jedenaście małych przęseł. Długość całkowita mostu to 997 m.Most mieścił jeden tor kolejowy, wąską jezdnię i chodnik dla pieszych. W roku 1922 konieczne było wzmocnienie mostu, ze względu na znaczną eksploatację po spaleniu się pomostu drewnianego (1877). Prace prowadzono bez wstrzymania ruchu na moście (1928-1929). W 1934 roku, po oddaniu do użytku mostu drogowego, most kolejowy zamknięto dla ruchu kołowego i pieszego. W roku 1999 mostowi nadano imię Ernesta Malinowskiego. Na skrajnych filarach mostu wznoszą się po dwie czworoboczne wieże, obecnie jedno-, a pierwotnie trójkondygnacyjne; druga kondygnacja posiadała w narożach nadwieszone wieżyczki, najwyższa była okrągła i zwieńczona krenelażem. Do 1920r. w niszach wież stały posągi króla pruskiego Fryderyka II i cesarza Wilhelma I oraz posągi mistrzów krzyżackich. Dodatkowo dwa filary zostały zaopatrzone w pomieszczenia ze strzelnicami broni ręcznej, a pn. przyczółek w stanowisko artylerii. Obecnie dostępne są blokhauzy południowe.
Dojazd (od strony mostu drogowego i kampingu TRAMP) ulicą Kujawską, następnie ulicą Dybowską (objazd wiaduktu – trasa dla TIR-ów). Zaraz za przejazdem kolejowym po lewej stronie. Dla pogłębienia wiedzy na temat toruńskich fortyfikacji zapraszam m.in. na stronę: http://www.torun.fortyfikacje.pl/index.php?id=twierdza_obiekty
KONTO BANKOWE do wpłata za uczestnictwo w X Jubileuszowym Zjeździe Kasztelańskim Bractwa Zamkowego TORUŃ 2016:
KRÓTKOFALOWCY DLA TORUNIA I REGIONU Ul. Okólna 20C/2 87-100 TORUŃ 33 1600 1462 1845 8553 1000 0001 Wpłaty z dopiskiem : X Zjazd TORUŃ 2016 - znak
OSTATECZNY TERMIN WPŁAT na konto mija w dniu 15 SIERPNIA 2016 roku. Program zjazdu oraz opłaty za udział w zjeździe (noclegi + wyżywienie) patrz komunikaty zjazdowe Nr 1 i 2. KOLEJNE INFO – KOMUNIKAT Nr 4 na początku sierpnia – po powrocie z wypraw zamkowych (mojej z zamków pomorskich oraz Wojtka SP2ALT i Piotra SP2LQP z zamków ziemi opolskiej), w którym podamy kolejne informacje i ciekawostki Torunia. Rezerwacja noclegów oraz wszelkie pytania poprzez kontakt e-mail:
Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
VY 73 ! Mariusz sq2bnm, Irek sp2msf
.
|